امروزه در غزه، چاقوهای جراحی باید در جراحیها دوباره استفاده شوند، و این باعث میشود برای کاری که قرار است انجام دهند بیش از حد کند باشند. پزشکان اغلب عملهای جراحی را بدون کنترل درد انجام میدهند و تقریبا همه بیماران از سوء تغذیه رنج میبرند، به همین خاطر زخمهای آنها خوب نمیشود.
دکتر ریاض مشارقه، جراح پلاستیک و ترمیمی، میگوید: «میزان عفونت در میان بیماران فراتر از تصور است. ابزار جراحی به ندرت استریل میشوند و بیماران معمولاً در بخشهای شلوغ بلاتکلیف میمانند.»
اینها همه نتیجه محاصره تحمیلی اسرائیل است که ورود مواد غذایی و تجهیزات پزشکی حیاتی به غزه را شدیداً محدود کرده است.
متخصصان پزشکی، در حالی که خود از گرسنگی و خستگی رنج میبرند و نگران امنیت اطرافیانشان هستند، برای کمک به مردم سخت تلاش می کنند. افزون بر این، آنها تنها به تعداد اندکی از تجهیزات پزشکی کارآمد و قابل استفاده که در نوار غزه باقی ماندهاست، دسترسی دارند. به ندرت متخصصانی از خارج در قالب ماموریت پزشکی به کمک پزشکان غزه میآیند؛ ماموریتهایی که برای ورود به غزه موفق به دریافت مجوز از اسرائیل شدهاند. دکتر مشارقه طی یکی از همین مأموریتها با عنوان «پال مد»، دو هفته در بیمارستان اروپایی، تنها بیمارستان فعال در جنوب و مرکز غزه، کار کرده است. او روایت خود را این گونه آغاز می کند: «توصیف تمام و کمال این وضعیت آزاردهنده است؛ همهچیز سخت بود.»
شش ماه پس از حمله مرگبار اسرائیل به غزه که به دنبال حملات ۷ اکتبر حماس به جنوب اسرائیل صورت گرفت، کمبود تجهیزات، دارو و تدارکات، بخش پزشکی را به فروپاشی کامل کشانده است. وجود شرایطی نزدیک به قحطی، بیش از ۹۰ درصد از جمعیت دو میلیون و ۳۰۰ هزار نفری غزه را که اکثرا آواره هستند، تحت تأثیر قرار داده و وضعیت را به شدت وخیمتر کرده است. ترکیبی از شرایط محاصره و قحطی، انجام عملهای ترمیمی ساده مانند پیوند پوست را بسیار سخت میکند. این در شرایطی است که سوءتغذیه بیماران نیز احتمالا مانع از بهبودی کامل آنها میشود.
ترس از حملات اسرائیل برای پزشکانی شبیه به دکتر مشارقه تنها بخشی از ماجراست، مسئله دیگر حجم غیرقابلتصور بیماران است. دکتر مشارقه میگوید: «فقط در یک زمان، در بخش ارتوپد ۲۵۰ بیمار و در بخش جراحی پلاستیک ۷۰ بیمار وجود داشت.» اقدامات موردنیاز مجموعهای است از مراقبتهای اولیه، جراحیهای اورژانسی و حتی جراحیهای بزرگتر که نیاز به ترمیم دارند، اما آن طور که دکتر مشارقه میگوید: «حتی سادهترین اقدامات نیز در آن فضا بسیار پیچیده میشوند، چراکه تجهیزات کار نمیکنند».
از آغاز حمله اسراییل به غزه، خانوادههایی که از خانههای خود آواره شدهاند، در بیمارستانها و اطراف آن پناه گرفتهاند. با این حال، اکثر بیمارستانها مورد حمله قرار گرفتهاند و نیروهای اسراییلی با یورش بردن به بیمارستانها هزاران فلسطینی زخمی و آواره را مجبور به فرار کرده و تجهیزات پزشکی را از کار انداختهاند. حملات اسرائیل بیش از ۲۰۰ مرکز پزشکی را به طور جزئی یا کامل تخریب کرده است. بهطوریکه حداقل ۳۲ بیمارستان از کار افتاده است و صدها آواره فلسطینی، اعضای کادر پزشکی و بیماران کشته شدهاند. اما در وضعیتی که جایی برای پناه گرفتن پیدا نمی شود، خانوادهها، حتی بیشتر از قبل در داخل و اطراف مراکز پزشکی، حیاط، بخشها و راهروهای بیمارستان پناه میگیرند.
به گفته دکتر مشارقه، شرایط موجود، دسترسی به بیماری که جراحی شده را بسیار سخت میکند، در حالی که پیگیری و مراقبت بعد از عمل ضروری است.
او میگوید: «همهی بخشهای بیمارستان پر است، بنابراین آنها را به بیمارستان صحرایی میفرستند. در این وضعیت، فهمیدن این که بیمار کجا رفته و آیا مراقبتهای ضروری بعد از عمل را دریافت کردهاست، چالشبرانگیز بود. بخشی از مسئله هم به دلیل کمبود پرستار و امدادگر است. اغلب اوقات، بیماران به آنتیبیوتیکها یا مایعات موردنیاز بعد از جراحی دسترسی ندارند.»
دکتر مشارقه شرایط کلی بیماران را این طور توصیف میکند: «در هر حال، این یک وضعیت غیرانسانی است. به راحتی میتوان گفت بیش از ۸۰ درصد از بیماران، زنان و کودکان بودند که به شدت مجروح شدهبودند. من نمیتوانم جراحتها و سوختگیهای آنها را توصیف کنم.»
مشارقه که خود پدر شش فرزند است، علیرغم درخواستهای مکرر مبنی بر انتقال سه کودک به خارج از غزه برای معالجه، ظرف ۴۸ ساعت شاهد مرگ آنها بر اثر سوختگی بود.
دکتر مشارقه میگوید: «هیچ اقدامی صورت نگرفت. تعدادی از خیریهها به من مراجعه کردند و قول دادند کاری انجام دهند، اما من بچهها را یکی پس از دیگری از دست دادم.» او این طور روایت میکند: «کودک اول دختر کوچکی بود که حدود پنجاه درصد سوختگی داشت. او را از دست دادیم چون خیلی سردش بود و ما باید سعی میکردیم او را گرم نگه داریم.»
به گفته وزارت بهداشت غزه، اسرائیل از ۷ اکتبر تاکنون بیش از ۳۳ هزار و ۱۳۷ نفر را در غزه کشته و ۷۵ هزار و ۸۱۵ نفر را زخمی کرده است. این وزارتخانه اعلام کردهاست که نزدیک به یک چهارم مجروحان کودکان هستند. دکتر مشارقه میگوید خاطرات بی شماری وجود دارد که برای همیشه با او میماند؛ از صدای بمباران گرفته تا دیدن مراکز تریاژ (اولویتبندی وخامت حال بیماران) مملو از بیماران و اجساد. «چهرههای زیادی بودند که فراموش نمیکنم، بهویژه صورت کودکان بیگناهی که در جنگ از هم پاشیده بود.»
با این حال بهیادماندنیترین لحظات برای دکتر مشارقه کودکانی بودند که «با وجود جراحات، مقاومتی باورنکردنی از خود نشان میدادند. شجاعت آنها در مواجهه با مصیبتها در عین دلخراشی، الهامبخش بود. من متوجه شدهام این مردم بسیار قوی هستند و هرگز شکست نخواهند خورد.»
علیرغم سطوح عظیم رنج بشری در غزه، دکتر مشارقه وضعیت مردم را این گونه روایت میکند: «لحظاتی از امید و یقین در نجات یک زندگی و در فراهمکردن آرامش برای بیماری دردمند وجود داشت. مردم بسیار سپاسگزار بودند؛ آنها فقط میخواستند از درد تسکین یابند.»
دکتر مشارقه میگوید: «من قطعا دوباره برمیگردم. این مردم لایق زندگی بهتر و سزاوار همه کمکها و مراقبتها هستند.»
پرسش افکار عمومی به بهانه چالش با کریمی قدوسی
بررسی تامین حقابه هیرمند در گفتگوی فراز با مسعود امیرزاده
دیاکو حسینی در گفتوگو با فراز پاسخ موشکی و پهپادی به اسراییل را بررسی کرد
اینفوگرافیک
هفتخوان خرید گوشیهای اپل در ایران